Co mamy — zachowujemy i pomnażamy

[b]Jakie zabytki odbudowano w kraju w bieżącym roku i jakie zostaną odrestaurowane w najbliższym czasie[/b]Dlaczego dawna architektura jest atrakcyjna? Stworzona została z naturalnych materiałów i ręcznie, prawie bez żadnych maszyn. A więc na wszystko, co zbudowano w przeszłości, składa się mistrzostwo budowniczych, rzeźbiarzy, ich staranność, talent. Nikt nie zaprzeczy, że żaden wieżowiec nie dorówna egipskim piramidom lub Świątyni Mądrości Bożej w Połocku, niech nawet na pocztówkach i zdjęciach jakaś gigantyczna budowla ze szkła i betonu wygląda jak cud z kosmosu. Jakie zabytki architektury odnowiono w 2013 roku na Białorusi i co należy zrobić w przyszłości? Przedstawiamy roczne podsumowanie i monitorowanie długofalowych planów państwa, krajoznawców i biznesmenów dotyczących zachowania dziedzictwa historyczno-kulturowego.
Jakie zabytki odbudowano w kraju w bieżącym roku i jakie zostaną odrestaurowane w najbliższym czasie

Dlaczego dawna architektura jest atrakcyjna? Stworzona została z naturalnych materiałуw i ręcznie, prawie bez żadnych maszyn. A więc na wszystko, co zbudowano w przeszłości, składa się mistrzostwo budowniczych, rzeźbiarzy, ich staranność, talent. Nikt nie zaprzeczy, że żaden wieżowiec nie dorуwna egipskim piramidom lub Świątyni Mądrości Bożej w Połocku, niech nawet na pocztуwkach i zdjęciach jakaś gigantyczna budowla ze szkła i betonu wygląda jak cud z kosmosu. Jakie zabytki architektury odnowiono w 2013 roku na Białorusi i co należy zrobić w przyszłości? Przedstawiamy roczne podsumowanie i monitorowanie długofalowych planуw państwa, krajoznawcуw i biznesmenуw dotyczących zachowania dziedzictwa historyczno-kulturowego.

Zajrzyjmy do lochуw
Na mińskim Placu Wolności w 1936 roku wysadzono w powietrze cerkiew XVII wieku. Zachowały się jednak sutereny. Kilka lat temu odbudowano rуwnież mury. Do lochуw doprowadzono światło i ogrzewanie. Teraz wszyscy chętni będą mogli zobaczyć fragmenty starego muru.
Na sali, gdzie dawniej odmawiano modlitwy, dziś odbywają się uroczystości zawarcia ślubu. Odbywają się rуwnież koncerty muzyki klasycznej.
Przenieśmy się na przeciwległy koniec miasta. Kończy się renowacja majątku Łoszyca w okolicach ulicy Majakowskiej w Mińsku. Dyrektor Muzeum Historii Miasta Mińska Halina Ładysowa zdradziła kilka szczegуłуw:
— Szczegуlną wartość ma dom, ktуrego renowacja trwa od pięciu lat. Przed mistrzostwami świata w hokeju na lodzie 2014 roku turyści będą mogli zwiedzić nowy zespуł. Sprawa renowacji była dość delikatna, ponieważ ostatnia przebudowa domu miała miejsce w końcu XIX wieku i drewniana część była w złym stanie. Należało szybko wymienić tę część konstrukcji.
W pobliżu Biblioteki Narodowej prywatny inwestor nabył i odbudował majątek rodu Wańkowiczуw. Jego gośćmi byli białorusko-polscy działacze kulturalni Jan Damel, Stanisław Moniuszko i Wincenty Dunin-Marcinkiewicz. Przez ponad stuletnią historię domu jego elewacji prawie nie przebudowywano. Ogrуd koło domu doprowadzono do porządku, ale tylko częściowo, ponieważ w XX wieku prawie całkowicie został zniszczony w trakcie budowy ślepiańskiego systemu wodnego.

Ambasada Izraela może odbudować synagogę
W tym roku w Bychowie zaczęła się na wielką skalę odbudowa zamku początku XVII wieku, należącego do magnatуw Sapiehуw. Poza tym w mieście zachował się jeszcze jeden unikatowy obiekt — synagoga, zbudowana w latach 1640-1650. W świątyni był ambasador Państwa Izraela Jуzef Chagall, ktуry obiecał pomуc ją odbudować. Pierwszy etap renowacji sfinansuje Europejski Fundusz Narodowy Rosji.
Do niedawna budynek był w złym stanie: na dachu rosły drzewa, rozpadały się stare mury. Z okazji Dnia Piśmiennictwa przeprowadzono pierwsze prace przeciwawaryjne. Według przewodniczącego Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Bychowie Dymitra Kalejewa w 2013 roku z budżetu kraju na konserwację synagogi wydano 350 milionуw rubli.

W pałacu będą rybki
Pałac w Kosowie jest restaurowany od pięciu lat. Zakłada się, że prace zakończone będą nie wcześniej niż w 2018 roku. Będzie tu zespуł hotelowy dla turystуw. W zbudowanym w 1838 roku budynku jest ponad 100 pokoi. Legenda głosi, że w jednej sali była szklana podłoga, pod ktуrą było akwarium z rybkami. W bibliotece pałacu było ponad 10 tysięcy książek, a na tarasie rosły egzotyczne rośliny, były fontanny i rzeźby. Pewne elementy utraconego wystroju odtworzone zostaną według materiałуw archiwalnych.

Wspomnienia o krуlu Auguście
Zespуł pałacowo-ogrodowy we wsi Siemkowo, położonej 17 kilometrуw od Mińska, jest dobrze znany: w XVIII wieku gościł tu ostatni krуl Rzeczypospolitej Stanisław August Poniatowski. W chwili obecnej trwa opracowanie projektu odbudowy majątku. Architekci starają się przywrуcić wygląd zespołu XVIII wieku. Od tego momentu budynek kilka razy przebudowywano, dlatego specjaliści prуbują ustalić, jak wyglądał na początku. Trzeba nawet usuwać z murуw tynk, robić szurfy, by znaleźć fundamenty, gdzie były piece i otwory okienne. Niedawno odkryto schody w jednej z oficyn, ktуre prowadziły prawdopodobnie prowadziły na piętro poddaszowe.

Oprуcz zamku będzie kolegium
Skalę dawnej rezydencji książąt Radziwiłłуw dotychczas nie doceniono. Wielu zabytkуw, ktуre znajdowały się w Nieświeżu w przeszłości, dziś nie istnieje. Majestatyczny zamek odrestaurowano. Ale to za mało, uważa dyrektor Narodowego Historyczno-Kulturalnego Muzeum-Rezerwatu Nieśwież Sergiusz Klimow.
W pobliżu Kościoła Bożego Ciała zamierza się zbudować Kolegium Jezuitуw. Prowadziło działalność od 1586 do 1773 roku. W kolegium mieszkali jezuici i uczyły się dzieci mieszkańcуw miasta, ktуrzy byli katolikami. Były tu własna biblioteka i drukarnia, działało kуłko teatralne.
Na pierwszych piętrach były klasy, sale dla gości, apteka i drukarnia. Na gуrze — cele zakonnikуw, apartamenty rektora i kaplica. Rozkład odbudowanego zespołu zostanie zachowany. Na wszystkich piętrach zaprojektowano pokoje hotelowe, na parterze będzie restauracja, na piętrze — sala konferencyjna. Podwуrze wewnątrz zespołu nakryte zostanie przezroczystą kopułą.

Klasztor wraca do życia
Na odbudowę dawnego klasztoru bernardynуw w Dubrownie w tym roku wydano prawie 3 miliardy białoruskich rubli. Jest to piętrowy budynek pod dachem dwuspadowym, ktуrego krawędzie ograniczają trуjkątne frontony. O klasztorze krąży sporo legend.
Klasztor założono w 1630 roku. Po pożarze w końcu XVIII wieku ocalał tylko usytuowany na terenie klasztoru kościуł. W 1809 roku klasztor odbudował książę Ksawery Lubomirski, ktуry jak głosi legenda podpalił go za to, że bernardyni bez jego zgody udzielili ślubu ukochanej cуrki z ubogim szlachcicem. Restauracja zabytku rozpoczęła się w 1996 roku. W dawnym klasztorze będzie muzeum historyczno-krajoznawcze.

Nie widzieliście mamuta?
Czy wiedzą państwo, jak nasi przodkowie polowali na mamuta? W Jurowiczach w obwodzie homelskim można się dowiedzieć. Jurowicze są ciekawe nie tylko ze względu na stanowisko pierwotnych ludzi.
Całkiem niedawno kościуł i klasztor jezuicki (w tej chwili prawosławny) budził żal. Popadał w ruiny. W ciągu kilku lat konserwatorzy potrafili zrobić to, co wielu uważa za niesłychane: zamiast ruin jest trwała budowla. Odbudowano barokowe wieże i fronton XVIII wieku, pojawiły się kopuły, ktуre już zdążyły pokryć się patyną. Jurowicze to jedno z najpopularniejszych miejsc, gdzie przyjeżdżają wycieczki z całej Białorusi.

W świątyni znуw będą malowidła
Moskiewscy konserwatorzy zabrali się za odbudowę malowideł w katedrze garnizonowej św. Mikołaja w Twierdzy Brzeskiej.
Świątynię zbudowano w latach 1856-1879 według projektu wybitnego architekta rosyjskiego, jednego z twуrcуw tak zwanego stylu ruskiego czy bizantyjskiego, stylu Davida Grimma, autora budowli sakralnych w Sankt Petersburgu, Tbilisi, Kopenhadze, Genewie, Nicei, Betlejem.
W świątyni w Brześciu w sierpniu 1886 roku był rosyjski cesarz Aleksander III i przyszły car Mikołaj II, przyszły kajzer niemiecki Wilhelm II.
Po I wojnie światowej, gdy Brześć był w składzie Polski, prawosławną świątynię przerobiono na kościуł katolicki. W 1939 roku po wkroczeniu Armii Czerwonej w sakralnej budowli urządzono klub wojskowy.
Świątynia ucierpiała w latach wojny, ale nie została zburzona. W 1994 roku rozpoczęto prace restauracyjne.

W kościele jest pusto,
ale nie zapomniano o nim

Najstarszy budynek w Bobrujsku to wcale nie twierdza w centrum miasta, zbudowana w podobnym stylu, co brzeska. Najstarsza budowla w Bobrujsku znajduje się na terenie cytadeli. Jest to dawny kościуł jezuicki, pуźniej przebudowany na areszt wojskowy. Oznaki więzienia dla żołnierzy zachowały się w budynku do dziś: dawne cele, okratowane okna, nawet szafa na broń. Wewnątrz budynek prawie całkowicie spłonął. Pożar zniszczył część ołtarzową dawnego kościoła.
Świątynię zbudowano w 1747 roku. Wnętrza zachowały jeszcze elementy, świadczące o tym, że jest to Dom Boży. Według pewnych danych właśnie w tej świątyni ochrzczony został klasyk literatury białoruskiej Wincenty Dunin-Marcinkiewicz.
By ocalić zabytek architektury, trzeba go przynajmniej zakonserwować. Na razie tylko tabliczka w porzuconym budynku przypomina, że jest to zabytek, chroniony przez państwo.
Naprzeciwko buduje się prawosławną świątynię. Przed placem budowy stoi krzyż. W gminie katolickiej w Bobrujsku wszyscy mają nadzieję, że kościуł doczeka się lepszych czasуw.
W Bobrujsku na terenie dawnego przedmieścia Słuckiego, poza tym ocalało prawie sto budynkуw z pięknym zdobieniem końca XIX — początku XX wieku. Już ruszyły prace w zakresie opracowania oferty o nadaniu im statusu wartości historyczno-kulturalnej.

U Zamenhofa remont
Budynek w Grodnie przy ulicy Kirowa 5 zbudowano w 1898 roku. Mieszkał w nim Ludwik Zamenhof — twуrca esperanto. Obecnym właścicielem domu jest biznesmen Mikołaj Szamin. Chce przywrуcić zabytkowi architektury pierwotny wygląd. Budynek stoi na nietrwałym gruncie, potrzebne było umocowanie przede wszystkim fundamentуw i murуw metalowymi ściągaczami. Wkrуtce ruszy odnowienie elewacji od strony ulicy Kirowa. Przywrуcone zostaną balkony, zabudowane cegłą.

Podrуż o sto lat wstecz
W Witebsku wiele starych budynkуw jest w dobrym stanie, a poszczegуlne odnowiono na początku XX wieku. Dlatego spacerując ulicami miasta można poczuć się jak w rуżnych epokach. Pomoże państwu “Spacer ze starą mapą” — książka dyrektora muzeum Marca Chagalla Ludmiły Chmelnickiej.
Koncepcję przewodnika podpowiedział plan Witebska 1904 roku, przechowywany w obwodowym archiwum. Załączono ją do książki ze szkicami do historii ulic i zabytkуw architektury, z wyciągami z dokumentуw i pamiętnikуw znanych mieszkańcуw miasta.
Dzięki badaniom Ludmiły Chmielnickiej dowiedzą się państwo, że podczas pobytu cesarza rosyjskiego Mikołaja II w Witebsku na centralnym placu powstał korek z dorożkarzy i cesarz musiał czekać w swoim samochodzie. Mikołaj II przejechał obok zakładu fotograficznego Gołoszczokina — brata Filipa Gołoszczokina, ktуry pуźniej był jednym z organizatorуw rozstrzelania rodziny cesarskiej.
Rozdział książki “Teatr wystawia operę” poświęcony jest życiu kulturalnemu Witebska tego okresu. Przyjezdni artyści wystawiali w mieście gubernialnym 28 oper miesięcznie i zawsze były pełne widownie. A najważniejsze, że malował tu swoje obrazy Marc Chagall. Czeka na państwa spacer po miejscach związanych z życiem i twуrczością wielkiego malarza.

Wiktor Korbut
Заметили ошибку? Пожалуйста, выделите её и нажмите Ctrl+Enter