— Барыс Уладзіміравіч, наколькі моцна, на ваш погляд, змяніўся ў канцэпцыі, удзельніках і новых праектах «Зов Полесья» за ўвесь час яго правядзення?
— Канцэпцыя фэсту прынцыпова не змянілася. Гэта, па-першае, фестываль этнакультурных традыцый. Яго мэта — захаваць традыцыйную мастацкую культуру і фальклор палескага рэгіёна, народныя промыслы. Па-другое, «Зов Полесья» дэманструе дасягненні прафесійных і аматарскіх калектываў. Тое, што ў гэтым годзе фэст праходзіць у статусе міжнароднага, накладвае, зразумела, пэўныя абавязацельствы. На фестываль завітаюць госці з 5 краін: Расіі, Украіны, Беларусі, Польшчы і нават Кітая.
У праграме, акрамя традыцыйных праектаў кшталту тэматычных падворкаў, ёсць такія, што ладзяцца ўпершыню. І яны вельмі цікавыя. Гэта, да прыкладу, свята ручніка, конкурсы «Палеская Прыгажуня-2014» і на лепшую маладую сям’ю «Уладар Палесся». А асобы, якія ўнеслі найвялікшы ўклад у сацыяльна-эканамічнае развіццё Прыпяцкага Палесся, мяркую, будуць удастоены звання «Ганаровы паляшук» з уручэннем памятнага знака.
— Ці расце цікавасць да «Зова Полесья» ў жыхароў Беларусі і гасцей Сінявокай?
— Так. Пашыраецца геаграфія яго ўдзельнікаў. Калі ў 2010 годзе ў свяце бралі ўдзел амаль 700 чалавек, у 2012-м — каля 900, то сёлета — больш за 1000 артыстаў і народных умельцаў. Чаму? Гэта вялікая цікавасць да нашых вытокаў, каранёў. Мы хочам ведаць сваю гісторыю: як жылі нашы продкі, якія песні спявалі і якімі рамёствамі займаліся, як уладкоўвалі свой побыт, якія рабілі абрады… І гэта нармальна. А ў Ляскавічах мы ўбачым узоры фальклору кожнага з палескіх мікрарэгіёнаў.
— Што асабліва адрознівае фэст «Зов Полесья» ад іншых брэндавых беларускіх фэстаў, якія абапіраюцца на народную культуру?
— «Зов Полесья» менавіта адзіны такі, што ўвабраў у сябе ўсе жанры і кірункі, дзе прыярытэт адданы самабытнасці ў розных відах творчасці. Ляскавіцкі фестываль да таго ж стварае спрыяльныя ўмовы для развіцця культурнага і экалагічнага турызму. Гэта вельмі важна.
Таццяна УСКОВА, «СГ»
З Вулькі па нітцы – добраму чалавеку сарочка
Пiнскi раён
У 82 населеных пунктах раёна пражываюць 73,2 тысячы чалавек, на вёсцы — больш за 35 тысяч чалавек. Дзейнічаюць 29 клубных устаноў, 37 бібліятэк, у якіх запісана 27 тысяч чытачоў, Краязнаўчы музей, 4 дзіцячыя музычныя школы мастацтваў і 2 дзіцячыя школы мастацтваў, дзе займаюцца 910 вучняў, 6 кінаўстановак. 22 творчыя калектывы маюць званні народных ці ўзорных. У аддаленыя населеныя пункты рэгулярна выязджаюць бібліёбусы, аўтаклубы, кінаперадвіжкі.
Ужо два гады запар у вёсцы Дварэц праходзіць раённы фестываль «Лунінецкія клубніцы». Тут плануюць зрабіць клубніцы сапраўдным мясцовым брэндам. Да свята прымеркаваны цэлы шэраг конкурсаў: вершаў, апавяданняў, баек, песень і анекдотаў «Мой клубнічны край», смотр-конкурс на лепшае афармленне кутка «Цуда-ягада», конкурс майстроў народнай творчасці, а таксама дзіцячага малюнка «Мая клубнічная краіна».
– Нацiскай нагой на рычаг, прапускай човен паміж нітак, прытрым- лівай пальцамі, каб моцна не зацягнуць. А зараз прыбівай нітку да палатна. Вось так, і яшчэ раз, — у Цэнтры культуры і народнай творчасці вёскі Вулька-1 праводзіць майстар-клас па ткацтве Марыя ФІЛІПЧЫК.
Да пенсіі Марыя Якаўлеўна працавала ў калгасе на ферме. А пасля выхаду на заслужаны адпачынак з задавальненнем адгукнулася на запрашэнне ў клуб: разам з калегай па ткацтве настроілі станок і ўзяліся за справу. Майстрыха пра рамяство гатова гаварыць часамі:
— Навучылася ткаць ад маці. Яна ўстане рана, гадзіны ў чатыры, печ паліць ды есці варыць, а я таксама прачынаюся — і за станок. А маці непакоіцца, што я няправільна натку. Станкі тады стаялі амаль у кожнай хаце. Збіраліся па некалькі дзяўчын, размаўлялі, песні спявалі — весела было. Я часта ўспамінаю тыя часы. Мы, калі былі маладыя, маглі доўгі ручнік, на некалькі метраў, выткаць за дзень і вечар. Вядома, гэта праца цяжкая, але цікавая. І вынік прыгожы.
Побач Любоў Мельянец прадзе ніткі на самым сапраўдным калаўроце:
— Гэта тонкая нітка, далікатная, з яе будзем ткаць ручнікі, прасціны, сарочкі. На такой бялізне, ведаеце, як спіцца? Раней і не хварэлі таму, што натуральную вопратку насілі. А калі купляем больш грубы лён, дык мы з тых нітак тчэм палавікі, ходнікі, покрывы на канапы...
За плячамі Любові Іванаўны амаль 80 гадоў жыцця, ваеннае дзяцінства, 32 гады працы даяркай. Як і Марыя Філіпчык, навучылася прасці і ткаць з маленства. А зараз з задавальненнем дае майстар-класы як малым, так і дарослым. Дзеці з цікавасцю адгукаюцца на незнаёмую для іх справу, кажа майстрыха: перапытваюць, радуюцца, калі атрымліваецца, імкнуцца зрабіць прыгожа і правільна.
Дарэчы, усё, што ёсць тканага ў будынку цэнтра, выраблена рукамі яго работніц. А рэчаў трэба шмат: народныя касцюмы, ручнікі для разнастайных абрадаў: вяселля, радзін, хрэсьбін... Таксама ў Вульцы-1 адзначаюць і свае, мясцовыя, адметныя святы: ручніка, сямейных дынастый і іх майстэрства. Бо без адраджэння і захавання традыцыйнай культуры мінулага, далучэння да яе ўсіх без выключэння пакаленняў не можа быць і будучыні, упэўнена дырэктар цэнтра Вольга Мелюх.
Запрашайце «Вытокі». Пусціцеся ў скокі
Фальклорны гурт «ВЫТОКІ» Дзятлаві- цкага цэнтральнага сельскага Дома культуры прыдумаў праграму з абрадавых і пазаабрадавых песень: «Дай, Божа, цёпла лета», «Маладзіца жыта жала», «Ой, у лесе, у лесе, ды на круглым полі»... З ёй і прыедзе на свята ў Ляскавічы.
Амаль кожны ў калектыве талент- універсал: спявае, танцуе, грае на народных музычных інструментах. А галоўнае, разам са сваім мастацкім кіраў- ніком Мікалаем Яскевічам літаральна па кру- пінках збіраюць абрады, традыцыі, песні і надаюць ім новае жыццё.
Удзельніца гурту Алена Яскевіч распавядае:
— У нашых продкаў былі шыкоўныя вясельныя абрады! І, вядома, мы не маглі прайсці міма, лічым, што абавязаны данесці гэтыя здабыткі да сённяшняга пакалення. Усё пачыналася прыкладна за месяц да вяселля з заручын, пасля была падрыхтоўка пасагу, вышыванне ручнікоў. Само ж вяселле ладзілася на працягу трох дзён. Яго пачыналі ў пятніцу: плялі вянкі, выпякалі вясельны каравай, шылі вэлюм... А ў суботу ўжо збіраліся госці і святкавалі два дні.
Дарэчы, на мінулым фестывалі «Зов Полесья» народны фальклорны гурт «Вытокі» атрымаў дыплом за лепшы вакал і ўзнагароду — тэлевізар. У гэтым годзе, упэўніваюць артысты, яны будуць імкнуцца да новых поспехаў. Але галоўнае для іх, зразумела, не перамагчы, а паказаць сваё майстэрства і крануць сваімі песнямі душы слухачоў.
Да князёў Радзівілаў на… перапёлку
Князь і княгіня — дырэктар Лахвінскага сельскага Дома культуры Ігар МІГАЛЕВІЧ і дырэктар Цэнтра культуры і народнай творчасці вёскі Вулька-1 Вольга МЕЛЮХ — у багатых убраннях сустракаюць гасцей пасля палявання, гучыць нязвыклая для сучаснага вуха музыка, сталы ломяцца ад пачастункаў. Гаспадары запрашаюць сваіх сяброў за стол.
Усё гэта — рэпетыцыя «жывой карціны» з жыцця князёў XVII стагоддзя, якую прадставіць Лунінецкі раён на сваім падворку «Паляўнічыя трафеі». Як расказала дырэктар раённага арганізацыйна-метадычнага цэнтра Таццяна Лівінец, тэма балю ў князя выбрана не знянацку. У гістарычнай літаратуры ёсць звесткі, что на тэрыторыі сучасных вёсак Любань і Лахва ў XVII стагоддзі любілі паляваць Радзівілы. А якое ж паляванне без балю?
Да рэканструкцыі падышлі сур’ёзна: азнаёміліся з літаратурай, падрыхтавалі касцюмы па модзе таго часу, падабралі адпаведную музыку.
Падрыхтавала Юлія БАЛЬШАКОВА, «СГ».
Фота Сяргея ЛАЗЮКА, «СГ»
