Читайте также
Сертыфікат на вытворчасць арганічнай прадукцыі маюць 20 арганізацыйНягледзячы на тое, што гаспадарак, якія займаюцца вытворчасцю эка- і біяпрадукцыі, у краіне не так ужо і шмат, тэма гэта цікавая. Хоць не настолькі, як традыцыйная галіна АПК. Усё ж такі асноўную валюту казне прыносяць звычайныя мяса-малочныя вытворцы. У той жа час цікавасць да сегмента арганiчнага харчавання ўзрастае. Намеснік начальніка галоўнага ўпраўлення раслінаводства Мінсельгасхарчу Таццяна Карбановіч прыводзіць такія лічбы: сёння ў рэспубліцы сертыфікавана 1,4 тысячы гектараў раллі, 20 арганізацый маюць сертыфікат на вытворчасць арганічнай прадукцыі. Дарэчы, вясной 2016-га абедзве гэтыя лічбы былі ўдвая меншыя. Зразумела, параўноўваць сітуацыю з еўрапейскім або амерыканскім рынкам біяежы, аб'ёмы якіх дасягаюць не адзін дзясятак мільярдаў долараў, сэнсу няма. Аднак факт застаецца фактам: колькасць фермераў, якія робяць стаўку на чыстыя земляробства і вытворчасць, расце.
Аднак у мясцовага рынку маса нюансаў. Арганічнае замляробства ў нас развіта слаба. У краінах — лідарах па вытворчасці біяежы чыстыя ўгоддзі складаюць ад 10 працэнтаў усіх ворных зямель. Вылучаюцца субсідыі і меры падтрымкі для фермераў (напрыклад, у Аўстрыі датацыі на вырошчванне біягародніны складаюць каля 800 еўра на гектар), шырока развіта тавараправодная сетка. Адным словам, укладзены ў арганічную градку еўра акупляецца шматразова. Нашаму фермеру пра гэта даводзіцца толькі марыць. Шлях да прыбытку яго доўгі і цярністы, як поле, якое доўга ніхто не даглядаў.
Па-першае, павялічыць аб'ёмы «чыстай» вытворчасці можна толькі з выкарыстаннем спецыяльнай тэхнікі, якая далёка не заўсёды па кішэні энтузіястам. Новы законапраект у гэтым сэнсе прэферэнцый і льгот не дае: ніякіх асаблівых зніжак не будзе, усё на агульных падставах з традыцыйным сектарам АПК. Па-другое, каб дастаткова зарабіць на арганічным земляробстве, аб'ёмы продажу павінны быць даволі вялікімі. Адзін з «зялёных» фермераў разводзіць рукамі: з 20 гектараў угоддзяў сертыфікат маюць толькі 4. З такімі плошчамі шмат не вырасцiшь. А сертыфiкаваць дадатковыя не хапае грошай.
Па-трэцяе, працэс сертыфікацыі пакуль займае нямала часу і каштуе грошай: спачатку неабходна атрымаць дакументы на тое, што зямля пэўны час не апрацоўвалася ніякай хіміяй, толькі пасля гэтага лабараторыя пачне правяраць гатовую прадукцыю раслінаводства. У выніку на атрыманне неабходных папер патрэбна 1 — 1,5 года і не адна тысяча долараў. Для прадуктаў жывёльнага паходжання гэты ланцужок яшчэ даўжэйшы. Дарэчы, сёння ў краіне працуе сем арганізацый, акрэдытаваных у ЕС, якія выдаюць «зялёныя» сертыфікаты. Новы законапраект прапануе спрасціць працу ў гэтым плане: тыя арганізацыі, якія прэтэндуюць на права выдачы такіх сертыфікатаў, павінны быць акрэдытаваны ў Нацыянальнай сістэме акрэдытацыі. Ці стане працэс праходжання ўсіх працэдур танней, ніхто пакуль меркаваць не бярэцца. Але мясцовыя гульцы разлічваюць на тое, што хаця б на гэтым моманце атрымаецца трохі зэканоміць.
Чацвёрты момант. Нягледзячы на тое, што рэтэйл развіваецца сямімільнымі крокамі і ў многіх кропках з'явіліся асобныя стэнды з арганічнымі прадуктамі, масава ісці насустрач «зялёным» фермерам шматлікія крамы пакуль яшчэ не жадаюць. Прычын некалькі: біягародніна, напрыклад, часцяком выглядае не занадта прывабна, доўга на захоўваецца, ды яшчэ і каштуе значна даражэй за капусту ці бульбу, вырашчаныя з прымяненнем хімічных угнаенняў. А значыць, прадаць яе трэба яшчэ пастарацца. Фермеры скардзяцца: каб патрапіць на паліцы супермаркетаў, трэба укласцi нямала грошай. У выніку рэалізацыя ў масавых крамах становіцца проста нерэнтабельнай.
Нягледзячы на вышэйпералічаныя нюансы, з якімі так ці інакш прыйдзецца сутыкнуцца ўсім «зялёным» фермерам, хочацца спадзявацца: з часам наша арганічная вытворчасць заявіць пра сябе на міжнародным рынку гэтак жа гучна, як і традыцыйная.
konoga@sb.by
