У кароткатэрміновай перспектыве рызыкі росту сусветнай гаспадаркі збалансаваныя, аднак у сярэднетэрміновай яны не толькі захоўваюцца, але “змяшчаюцца ў бок пагаршэння”. Трэба ўлічваць і той факт, што паступова ўзмацняюцца напружанасць у гандлі, геапалітычнай галіне. Сярод негатыўных эканамічных фактараў у міжнародным маштабе — дэмаграфія і нізкія тэмпы росту вытворчасці працы.
Да таго ж на развіццё сусветнай эканомікі даволі моцна ўплывае ўзровень глабальнага доўгу, які дасягнуў астранамічнай вышыні ў 233 трыльёны долараў. Для сукупнай знешняй запазычанасці цяперашняга часу характэрныя: значная закрэдытаванасць урадаў, банкаўскіх і вытворчых сектараў многіх дзяржаў, насельніцтва.
У ідэале кожны ўрад у сваёй працы імкнецца зраўняць даходную і расходную часткі бюджэту. Але на практыцы гэты баланс часцей за ўсё складана атрымаць: развітыя краіны маюць штогадовы дэфіцыт бюджэту ў памеры 2—3 працэнты ад ВУП. Што казаць пра астатніх. Для яго пакрыцця, як правіла, урад звяртаецца па крэдыт да нацыянальнага банка, займаецца выпускам дзяржаўных каштоўных папер. Усё гэта і ёсць даўгавыя абавязацельствы дзяржавы. Знешні доўг — абавязацельствы ўрада ў замежнай валюце, атрыманыя ў якасці замежных інвестыцый, крэдытаў ад урадаў іншых краін, міжнародных крэдытных арганізацый і карпарацый.
Самы вялікі знешні доўг сёння ў Злучаных Штатаў. Шматлікія суб’екты сусветнай супольнасці экспартуюць сюды нафту, трымаюць аблігацыі, удзельнічаюць у паявых інвестыцыйных фондах. Аднак найбольшая запазычанасць урада ЗША існуе перад Федэральнай рэзервовай сістэмай, якая выконвае функцыі тамтэйшага цэнтрабанка. Планку дзяржаўнага доўгу ў ЗША — сёння гэта больш за 20 трыльёнаў долараў — штогод даводзіцца падымаць.
У нашай краіне, паводле паведамлення Мінфіна, знешні доўг паступова зніжаецца, а ўнутраны расце: на 1 красавіка дзяржаўны доўг Беларусі склаў 41,3 мільярда рублёў і зменшыўся ў параўнанні з пачаткам 2018-га на 838 мільёнаў, або на два працэнты.
Знешні дзяржаўны доўг на тую ж дату атрымаўся ў памеры 16,4 мільярда долараў (з пачатку бягучага года знізіўся на 1,8 працэнта). На яго пагашэнне Урад накіраваў 1,189 мільярда долараў.
Што датычыцца ўнутранага дзяржаўнага доўгу, то на 1 красавіка ён склаў 9,3 мільярда рублёў і павялічыўся ў пачатку гэтага года на 134,2 мільёна (на 1,5 працэнта). Сёлета на абслугоўванне дзяржаўнага доўгу ў бюджэце запланавана 2,5 мільярда рублёў.
Нагадаю: падчас выступлення з Пасланнем беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу Прэзідэнт заклікаў фінансістаў “перарасці даўгавую нагрузку і сысці ад даўгоў краіны”. Дзеля лепшай будучыні цяперашняга і наступных пакаленняў.
Разам з тым Нацбанк Беларусі па выніках рэалізацыі грашова-крэдытнай палітыкі ў студзені — сакавіку 2018 года мусіць і далей паляпшаць структуру золатавалютных рэзерваў, найперш за кошт зніжэння ў іх пазыковых сродкаў. Так, у першым квартале 2018-га на падтрымку рэзерваў накіравана 1,8 мільярда долараў, у тым ліку пазыковых рэсурсаў на 1 мільярд долараў, недаўгавых крыніц — 0,8 мільярда.
Галоўны фінансавы рэгулятар Беларусі паведамляе, што ў першым квартале на пагашэнне валютнага доўгу дзяржавай выдаткавана 2,2 мільярда долараў. На 1 красавіка 2018-га золата-валютныя рэзервы склалі 6,99 мільярда долараў, скараціўшыся за першы квартал на 320,7 мільёна (на 1 студзеня ЗВР складалі 7,3 мільярда, павялічыўшыся за 2017-ы на 2,4 мільярда, што было звязана з рэфінансаваннем валютных абавязацельстваў нашай краіны).
Жыццё ў крэдыт, якое набыло ўстойлівую папулярнасць за мяжой, становіцца модным і ў нашага насельніцтва. Нават нягледзячы на тое, што з 1 мая беларускія банкі пры крэдытаванні фізічных асоб увялі адмысловы каэфіцыент даўгавой нагрузкі: зараз расходы па крэдытах, лізінгу, мікразаймах не змогуць перавышаць 40 працэнтаў ад вашага месячнага даходу.
Паводле звестак Нацбанка, на 1 красавіка гэтага года толькі на спажывецкія патрэбы грамадзяне аформілі крэдыты на 3268,2 мільярда рублёў. Наогул, крэдытнымі ўстановамі краіны фізічным асобам было выдадзена крэдытаў на агульную суму 9516,0 мільярда. Статыстыка сведчыць: прыкладна палова гэтых сродкаў пайшла на набыццё нерухомасці, астатнія грошы людзі накіравалі на спажывецкія тавары.
Вось такія навіны. Сустрэнемся...
sav@sb.by
