W Jurowiczach na miejscu stanowiska czіowieka pierwotnego powstanie unikatowy kompleks muzealny.Wydaje siк, їe czas stan±і w miejscu i nie stara siк nad±їaж za codzienno¶ci±. Dzika natura. Krajobrazy, od ktуrych wieje prehistoryczn± wielko¶ci±. I cisza, uczucie caіkowitej bezdјwiкczno¶ci. Nie trzeba mieж bogatej wyobraјni, by wyobraziж sobie, jakim zobaczyli ten teren my¶liwi w staroїytno¶ci. Jurowicze. Wysoki brzeg Prypeci. Te gіo¶ne wykopaliska na wzgуrzu, gdzie archeolodzy odkryli najdawniejsze na Biaіorusi stanowisko czіowieka pierwotnego. Witamy w gуrnym paleolicie!
O tym, їe z tym wzgуrzem nad rzek± “sprawa nie jest jasna”, miejscowi mieszkaсcy wiedzieli jeszcze na koсcu XIX wieku. Znajdowano tu od czasu do czasu gigantyczne ko¶ci lub podejrzanie ostre krzemienie dziwacznych ksztaіtуw. Kropki nad “i” postawiіa wyprawa 1929 roku: archeolodzy z Akademii Nauk BSRR odkryli stanowisko, ktуrego wiek przekraczaі 26000 lat. Kolejne wyprawy znalazіy u podnoїa wzgуrza ko¶ci 20 mamutуw, dzikiego konia i pierwotnego byka. Blisko dawnego mieszkania okr±gіej formy (ktуre budowano z ko¶ci, skуr i masywnych kamieni w fundamencie) znaleziono pіaskie noїe, dіuta, siekacze, skrobaki i 13-centymetrowy sztylet z krzemienia. Nie byіo їadnych w±tpliwo¶ci: їyіa tu pierwotna wspуlnota rodowa — 15–20 krewnych po matce.
— To byli kromanioсczycy — “nowi ludzie” o wspуіczesnym wygl±dzie, tylko wyїsi i potкїniejsi — przyrodzeni my¶liwi. Zdobywali odpowiednie іupy: mamuty siкgaіy 4 metrуw wysoko¶ci i waїyіy okoіo 2 ton. Oprуcz nich w stepach strefy peryglacjalnej moїna byіo zobaczyж stada jeleni, tabuny dzikich koni, jak rуwnieї nosoroїce pokryte sier¶ci±, byki i wilki — opowiedziano mi w muzeum krajoznawczym w Kalinkowiczach. — Zreszt± dym od ognisk niedіugo unosiі siк nad stanowiskiem w Jurowiczach. Okoіo 18–16 tysiкcy lat temu zrobiіo siк bardzo zimno: ostatni waіdajski lodowiec posun±і siк dalej na poіudnie i gigantyczna bryіa o wysoko¶ci 2 kilometrуw pokryіa caіe biaіoruskie Pojezierze. Ludzie odeszli st±d na dіugie tysi±clecia.
Rozkopane wzdіuї i wszerz przez archeologуw wzgуrze nad rzek± nadal zadziwia i przyci±ga wielk± naukк. Latem 2006 roku wyprawa z Instytutu Historii Akademii Nauk Biaіorusi pod kierownictwem Heleny Kaleczyc podczas prac natknкіa siк na dwie czaszki mamutуw z kіami. I to jakie! Jedna z nich wspaniale siк zachowaіa, co od razu staіo siк sensacj± na skalк krajow± — czaszek tych zwierz±t w tak idealnym stanie nie znajdowano juї od dawna… Ideк podaі pomocnik Prezydenta, gіуwny inspektor obwodu witebskiego Wiktor Pilipiec: trzeba tu zaіoїyж skansen. I koniecznie doі±czyж ten obiekt turystyczny do Zіotego Pier¶cienia (szlak zwiedzania) obwodu homelskiego.
— W tym roku w Homlu opracowano i juї uchwalono w Ministerstwie Kultury projekt muzeum z pawilonem i altan±. To bкdzie unikatowy obiekt dla kraju: kaїdy chкtny bкdzie mуgі poznaж ¶wiat dawnych ludzi — mуwi Dymitr Gajkiewicz, dyrektor zarz±du budownictwa kapitalnego powiatu kalinkowickiego.
…W kilku kilometrach od stanowiska miejscowy przedsiкbiorca zacz±і budowк pierwszego na Biaіorusi uzdrowiska neolitycznego. Z postaciami dawnych my¶liwych, zwierz±t i kreatywnymi rozwi±zaniami typu “Witamy w kamiennym wieku”. Za rok czeka siк tu na pierwszych turystуw z Ukrainy, Rosji i Litwy. Popyt juї przekracza podaї.
Wіodzimierz Maciuszyn
