Сёння, падчас галоўнага хлебаробскага свята, мы друкуем нізку вершаў Лёлі Багдановіч
Некалькі гадоў таму ў мяне нарадзіўся такі верш:
Праменьчык ранішняга сонца
Нізае пацеркі расы,
І льюцца песняю бясконцай
Чароўных птушак галасы.
Чаруе мама каля печкі —
Пячэ духмяныя бліны
Ды ў патэльню б’е яечкі,
Кідае сала крышаны.
Шчэ горад спіць спакойна, пэўна,
Чарговы бачыць дзіўны сон.
А ў сяле ўстануць з пеўнем —
І цэлы дзень верацяном.
Усё так і ёсць. Нічога не прыдумала. У вёсцы не да гуляў. Каб нешта вырасла, трэба цэлы дзень круціцца, як тое верацяно. Я гэта ведаю, бо сама нарадзілася і вырасла ў вёсцы Градзянка Асіповіцкага раёна. З маленства бачыла сялянскую працу. Ад цямна да цямна, без выхадных і адпачынкаў. Вясной сяўба, потым праполкі, падкормкі. Вельмі шмат садзілі бульбы — і на сябе, і на жывёлу. А як жа! І кароўку трымалі, і свіней, ды і іншую жыўнасць. Усё лета рвалі пустазелле, палівалі грады, калі не было дажджу. А сена. Ой, і далося ж мне гэта сена...
Сказаць па праўдзе, дык і я маю нейкае дачыненне да Дня хлебароба. Пасля заканчэння Маладзечанскага політэхнікума працавала ў лабараторыі на Асіповіцкім камбінаце хлебапрадуктаў. А калі трапіла на завод аўтаагрэгатаў, то час ад часу пасылалі ў калгасы на дапамогу. Працавалі на зернетаку, нарыхтоўвалі зялёную масу, сена, падымалі і вязалі лён у снапы, выбіралі моркву і буракі, капалі бульбу, зразалі капусту. Бывала, і ў дождж, і ў холад. Але ж нам гэта даводзілася калі-нікалі, а калгаснікам жа кожны дзень. І сёння я хачу павіншаваць працаўнікоў вёскі з іх святам, пажадаць ім здароўя, заўсёды добрага надвор’я, дабрабыту, дастатку, сказаць ім шчыры дзякуй за іх нялёгкую працу і падарыць свой верш:
Дзякуй табе, хлебароб,
За тваю шчырую працу.
Кожны сабраў каласок.
Вельмі табе мы ўдзячны.
Ты не даеў, не даспаў —
Гнуў сваю спіну ў полі
І да цямна працаваў.
Справіўся! Змог! Адолеў!
Белы засланы абрус —
Бульба, цыбуля, каўбаска.
Слаўся, квітней, Беларусь, —
Наша блакітная казка!
І яшчэ некалькі слоў удзячнасці табе, «Белорусская нива», табе, «Беларускі ручнік». Менавіта «Нива» адна з першых заўважыла і падтрымала мяне. Калісьці адправіла вам свае вершы, а якраз праходзіў конкурс «Серебряные строки». Я стала адным з пераможцаў гэтага конкурсу. Здаецца, было гэта ў 2004 годзе. Ва ўрачыстай абстаноўцы ў Дзень свята СМІ мяне ўзнагародзілі граматай. Уладзімір Іванавіч Карызна, старшыня конкурсу, падарыў мне зборнік сваіх вершаў з аўтографам. І яшчэ быў адзін падарунак ад «БН» — сумка, якой я карыстаюся і да гэтага часу. А ў 2006 годзе мяне прынялі ў Саюз пісьменнікаў Беларусі па рэкамендацыі Уладзіміра Карызны і Уладзіміра Мазго. Дарэчы, мне неаднаразова даводзілася выступаць у медкаледжы і лесааграпромкаледжы Барысава, дзе выпісваюць «Белорусскую ниву» і збіраюць вершы «Беларускага ручніка», выразаюць, наклейваюць і захоўваюць. Робяць нават своеасаблівыя выставы з іх. Дзякуй табе, «Белорусская нива»! Пуцёўку ў жыццё я атрымала з тваёй лёгкай рукі. А вершы я пішу на розныя тэмы: пра маму, пра каханне, прыроду, дзіцячыя, гумарыстычныя і сур’ёзныя і, вядома ж, пра вёску. Бо вёска — мая радзіма, маё дзяцінства, мая матуля, мая радня, суседзі і землякі. Дзякуй табе, «Нива», і за тое, што запрасіла мяне ў Глыбокае на Дзень пісьменства. І я з вялікім задавальненнем дапамагла табе сабраць слухачоў вакол стэнда, чытала свае вершы пра вёску, пра матулю. Слухалі з увагай і плакалі ад сумных, смяяліся ад гумару, прасілі перапісаць. І я пісала. Бо гэта і ёсць для мяне самая вялікая ўзнагарода, якая толькі можа быць!
Лёля БАГДАНОВІЧ, член Саюза пісьменнікаў Беларусі, кіраўнік літаб’яднання «Натхненне» (Барысаў), твой даўні і верны сябар
Фота Веры ГНІЛАЗУБ, «БН»
Сёння, падчас галоўнага хлебаробскага свята, мы друкуем нізку вершаў Лёлі Багдановіч.
Плывуць па ніве караблі...
Плывуць камбайны, нібы караблі —
Сабраць у час усё патрэбна
зерне.
У полі ад зары і да зары
Вясковец — гаспадар надзейны.
Няма калі яму перадыхнуць
У клопатах штодзённых
і ў справах.
Ніколі думкі не даюць заснуць —
Патрэбна накарміць
усю дзяржаву.
Плывуць па ніве чынна караблі.
Вясёлка птушкай пырхнула
ў неба.
Я пакланюся нізка да зямлі
За цёплы і духмяны бохан хлеба!
Святкуем «Дажынкі»
Няблага збожжа ўрадзіла,
Сабралі кожны каласок.
І каравай — зусім на дзіва! —
Заўважыш гэтакі здалёк.
Папрацавалі мы на славу,
А зараз час і адпачыць.
Засекі поўныя дзяржавы:
Не зморыць голад —
будзем жыць!
Святкуем весела дажынкі —
Спявае, танчыць карагод.
Усмешкі, жарты, фотаздымкі —
І ўспаміны — на ўвесь год!
Дачакаліся дажынкаў!
Дачакаліся дажынкаў —
Адпачнем нарэшце.
Залатое зерне ў скрынках.
Ходзіць цеста ў дзежцы.
Вас духмяным караваем зараз пачастуем.
Чарку поўную, да краю —
Першую, другую.
Добра танчыць і спяваці —
Ураджай на славу!
Будзе хлеб у кожнай хаце,
Пірагі да кавы!
Ураджай...
Максім пытаецца ў Пеці:
«Ну як, суседзе, ураджай?»
«Цябе я, братка, й не прыкмеціў.
Ты не крыўдуй, а прабачай.
Даў маху я ў гэтым годзе —
Паелі бульбу ўсю жукі!
Капаць затое меней будзе», —
І выцер рукі аб парткі.
«А ў мяне, — ўздыхнуў Максім, —
Паелі і каліўе зусім!
Не трэба нават і касіць.
Вось толькі што ў склеп насіць?..»
Перапалох...
У гародзе ўсё прыбралі.
На парозе лістапад.
Восень цісне на педалі,
Птушкі шчэмяцца да хат.
І ляжаць у склепе моўчкі
Бульба, морква, буракі.
На паліцах у радочку —
Памідоры і грыбочкі,
Агуркі і кабакі.
А ў куточку павукі
Сцелюць на нач гамакі.
Нудна цікае гадзіннік.
Гаспадарка і гаспадыня
Мірна спяць. У хаце ціш.
А ў склеп залезла мыш.
Не знайшла яна там сала,
Але бульбу паспытала.
Угрызнула бурака.
Моркву надкусіла,
Незнарок і павука
Вухам зачапіла.
Што тут раптам пачалося! —
Словамі не перадаць!
Павукоў, мо, дваццаць восем
Пачалі яе вязаць.
Паднялі ката Цімоху —
Лежабоку-гультая.
І з таго перапалоху
Ўся прачнулася сям’я.
Мыш ад страху абамлела —
Узялі яе ў палон.
Больш не будзе такой смелай —
Выгналі за дзверы вон!
Хітры сусед...
Не вер брахліваму суседу,
Які клянецца на крыжы,
Што рады нават твайму следу
На ўскраі восеньскай мяжы.
Яму, напэўна, нешта трэба —
Прыйшоў у хату нездарма.
Тады пазыч акраец неба —
Нічога ж лепшага й няма.
А ён, брыдота, усміхнецца.
Адкажа, нібы незнарок:
— Ты б лепш пазычыла мне сэрца,
Бо без цябе я занямог.
— Ну вось, халера, так і знала,
Прыйшоў, каб бульбу пакапала,
Павыбірала буракі!
Дальбог не хлушу, землякі.
Яго фазэнда сотак дваццаць,
Вачыма нават не абняць.
Ці ж часу хопіць нам кахацца?
Патрэбна бульбу выбіраць!
Ці доля ў мяне такая,
Альбо сусед абы-які.
Заўжды па восені кахае,
Як трэба выбраць буракі...
Край бяроз і журавін...
Мая родная старонка —
Край бяроз і журавін.
Пад акном каліны гронка,
Жураўлёў у небе клін,
Водар ліпы і суніцаў
Ды вясёлкавы масток,
Сполах летняй навальніцы,
Павуцінкі валасок,
Васількі ў полі жытнім,
У бары — баравікі,
Ранак, сонейкам спавіты,
Месяц з вудай ля ракі.
Не хачу нікуды ехаць —
Тут мой прадзед жыў і дзед.
Дамавы з дзіравым мехам
Бег за імі след у след.
Мора казак, песень, баек
Нарадзіла тут зямля.
Ганаруся родным краем,
Мовай матчынаю я!
Паспытала...
Сярод лясоў, лугоў і сенажацяў,
Дзе вабіць вока чысціня нябёс,
Аднойчы ў старой
вясковай хаце
Мне крылы падарыў сірочы лёс.
Каб я магла нацешыцца ўволю
Ды у краіну мараў паляцець,
Бяды каб не спазнала аніколі
І шчасце не спазнілася
сустрэць.
І тое, і другое паспытала.
Шчаслівай і няшчаснаю была.
Ды дзякую я Богу, што кахала,
Што месца ў жыцці
сваё знайшл
